Ukrayna və Avropa ölkələri Rusiya ilə müharibəni bitiritmək üçün təkliflərini ABŞ-a çatdırıb. Onlar ABŞ Prezidenti Donald Trampın “sülh planı”nı ilə tam razı olmayıblar və öz təkliflərini irəli sürüblər.
“Reuters” agentliyi planın detalları açıqlayıb.
Agentliyin məlumatına görə, aprelin 23-də Londonda keçirilən görüşdə Ukrayna və Avropa rəsmiləri amerikalılara Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsinə son qoymaq ideyalarını çatdırıblar.
Ukrayna ilə Avropanın birgə sülh planının detallarını təqdim edirik:
Atəşkəs:
Tərəflər havada, quruda və dənizdə tam və qeyd-şərtsiz atəşkəs barədə öhdəlik götürməlidirlər;
Hər iki tərəf dərhal ABŞ və Avropa ölkələrinin iştirakı ilə atəşkəsin texniki icrasına dair danışıqlara başlayır. Bu, hərtərəfli sülh sazişinin gündəliyinin və şərtlərinin hazırlanması ilə paralel baş verir;
ABŞ-ın rəhbərliyi və üçüncü ölkələrin dəstəyi ilə atəşkəs rejiminin monitorinqi;
Rusiya bütün köçkün düşmüş ukraynalı uşaqları qeyd-şərtsiz geri qaytarmalıdır. Bütün hərbi əsirlərin mübadiləsi baş tutmalı, Rusiya bütün mülki məhbusları azad etməlidir.
Ukrayna üçün təhlükəsizlik zəmanətləri:
Ukrayna etibarlı təhlükəsizlik zəmanəti alır, o cümlədən ABŞ-dan (NATO Kollektiv Müdafiə Müqaviləsi 5-ci maddəsinə oxşar saziş). NATO-ya üzvlüklə bağlı müttəfiqlər arasında konsensus yoxdur;
Ukrayna müdafiə qüvvələri üçün heç bir məhdudiyyət olmamalı;
Zəmanətçi dövlətlər Avropa ölkələri və qeyri-Avropa ölkələrindən ibarət xüsusi qrup olacaq. Ukrayna ərazisində dost xarici qüvvələrin olmasına, silahlanmasına və əməliyyatlarına heç bir məhdudiyyət qoyulmaması;
Ukraynanın Aİ-yə daxil olması.
Ərazilərlə bağlı:
Tam və qeyd-şərtsiz atəşkəs əldə edildikdən sonra ərazi məsələləri müzakirə olunacaq və həll olunacaq;
Qoşunların təmas xətti əsasında ərazi danışıqları başlayacaq;
Ukrayna ABŞ-ın iştirakı ilə Zaporoje Atom Elektrik Stansiyasına, eləcə də Kaxovka SES-nə nəzarəti bərpa edir;
Ukrayna Dnepr boyunca maneəsiz keçid və Kinburn üzərində nəzarət əldə edir.
İqtisadiyyat:
ABŞ və Ukrayna faydalı qazıntılar haqqında sazişi həyata keçirəcək;
Ukrayna tam bərpa olunacaq və maliyyə kompensasiyası alacaq, o cümlədən Rusiyanın suveren aktivləri vasitəsilə. Rusiya Ukraynaya dəymiş ziyanı ödəyənə qədər dondurulacaq;
2014-cü ildən bəri ABŞ-ın Rusiyaya qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalar davamlı sülh əldə edildikdən sonra tədricən yumşala və sülh sazişi pozulduğu təqdirdə bərpa oluna bilər.
Xatırladaq ki, ötən gün “Reuters” həm də ABŞ-ın “sülh planı”nı dərc edib. Amerika və Ukrayna-Avropa sənədləri bir çox cəhətdən bir-birinə bənzəyir, lakin əhəmiyyətli fərqlər də var.
Xüsusilə, Vaşinqtonun ideyasına görə, Krımı hüquqi müstəvidə Rusiya kimi tanınması məsələsində.
ABŞ-ın planında Ukraynanın NATO-ya üzv olmaq istəyindən əl çəkməsi də nəzərdə tutulub.
