RegionTV.info
Bu gün Azərbaycanda Novruz bayramının sonuncu, yəni Torpaq çərşənbəsi qeyd olunur.
Sonuncu çərşənbəyə həm də Yer çərşənbəsi deyilir.
Bölgələrdə bu, sonuncu çərşənbə olduğu üçün İlaxır Çərşənbə adı ilə də tanınır. Torpaq Çərşənbəsinin sonuncu qeyd olunmasının səbəbi belə yozulur ki, birinci su, sonra od oyanaraq təbiəti isidir. Daha sonra külək əsir, hava təzələnir və yenilənir. Beləliklə, su, od və yel birlikdə ümumilikdə torpağın oyanmasına gətirib çıxarır. Torpaq da oyanandan sonra təbiət oyanmağa başlayır - ağaclar çiçək açır, yaşıllıqlar yaranır və torpaq əkinçilər üçün istifadəyə tam hazır olur.
Torpaq Çərşənbəsinin ayinlərinin və adət-ənənələrinin daha çox olması, eyni zamanda digər çərşənbələrdən xüsusi qeyd olunması insanların torpağa bağlı olmasından irəli gəlir. “Torpaqdan yaranmışıq, torpağa da qayıdacağıq” ifadəsi də buradan qaynaqlanıb.
Azərbaycanın bəzi bölgələrində sonuncu çərşənbə Novruz bayramından daha geniş qeyd olunur. Qızlar qapı pusmaya, qulaq fallarına çıxırlar. Uşaqlar qapı-qapı düşüb “şal atma” mərasimini icra edirlər. Şal atılandan sonra gizlənirlər. Bunun da xüsusi mənası var. Bu, dünyadan köçən ev əhlinə verilən payın nişanəsi kimi başa düşülür. Çərşənbələrdə yumurtaların rəngbərəng boyanması fəsillərə işarədir. Ağ rəng qışın, sarı rəng payızın, qırmızı rəng yayın, yaşıl rəng isə yazın rəmzidir.
Azərbaycanın bəzi bölgələrində İlaxır çərşənbənin səhəri günü, sübh tezdən “sulaşma” mərasimi icra olunur. İnsanlar dan yeri sökülməmiş yuxudan oyanıb çayın kənarına gedir və od qalayaraq üzərindən atdanırlar. Bu zaman suya yaxınlaşanların üstünə su atılır. Su atan şəxs bu ayini icra edərkən “Bayramınız mübarək” deyir, qarşı tərəf isə “Aydınlığa çıxasınız” ifadəsi ilə cavab verir. Sonra həmin su xəstələrə, uşaqlara içirdilir və evlərin həyətinə səpilir ki, ruzi-bərəkət gəlsin.
