Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan növbəti məqalə ilə çıxış edib.
Moderator.az xəbər verir ki, erməni baş nazir məqaləsində Rusiyanın danışıqlar prosesindəki roluna toxunub, müharibənin səbəblərini izah edib və bunun qarşısını almaq mümkün olub-olmadığı sualına cavab verib.
İrəvan, 4 yanvar - Sputnik. Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan rəsmi saytında Qarabağdakı ikinci müharibənin səbəbləri, müharibədən əvvəlki şərtlər və hərbi əməliyyatların qarşısını almağın mümkün yolları haqqında çox həcmli bir məqalə dərc edib. Məqalədə bəzi istisnalar xaric olmaqla, Paşinyanın 90-cı illərdən bəri daha əvvəl səsləndirdiyi tezislər- keçən əsrdə Qarabağ yolunda Ermənistan üçün əlverişsiz vəziyyətin yaranması və əvvəlki hakimiyyət mənfi tendensiyaları dəyişdirə bilməməsi təkrarlanır. Paşinyan 5 dekabrdakı canlı yayımında əvvəlki hakimiyyətin ünvanına bənzər açıqlamalar vermişdi.
Beləliklə, baş nazir məqaləsində 1995-ci ildən 2018-ci ilə qədər Ermənistanda hakimiyyət dəyişikliyi baş verdikdə Qarabağ ətrafında aparılan danışıqların məntiqi ərazilərin Azərbaycana təslim edilməsindən, "bufer zona" hesab edilən yeddi rayonun qaytarılmasından ibarət olduğunu iddia edir. Azərbaycan tərəfindən hər hansı bir güzəştdən bəhs edilməyib, üstəlik, Bakı rəhbərliyi dəfələrlə Qarabağın Azərbaycan ərazisi xaricindəki hər hansı bir statusu ilə razılaşmayacağını bildirib.
Paşinyana görə, əsas amil 2014-cü ildən bəri Suriyada, Krımda, Donbassda geosiyasi problemlərlə üzləşən Rusiya faktorudur. Rusiyanın bu qaynar nöqtələrdə məsuliyyətinin artması kontekstində, Moskvanın Cənubi Qafqazı sabitləşdirən imkanlarına yenidən baxılması lazım olduğu aydındır. Baş nazirə görə, hələ o zaman 5 + 2 formatında rayonların geri qaytarılması, qaçqınların dönməsi və rus sülhməramlılarının yerləşdirilməsini təmin edən, indi isə aşkar olan, Rusiya təklifləri hazırlanırdı. Paşinyan qeyd edir ki, təkliflər paketi heç bir halda Dağlıq Qarabağın statusu məsələsinə toxunmurdu.
"23 illik danışıqlar prosesi zamanı erməni tərəfinin yeganə uğuru, əgər zamanı bizim xeyrimizə istifadə etmək mümkün olardısa, bu əhəmiyyətli bir uğur olardı. Lakin əsgərimizin 80-ci illərin silahları ilə döyüşdüyünü bildirən 2016-cı il aprel müharibəsi, zaman qazanmaq imkanımızı da tükəndirdi. Əlbəttə, bu fakta görə deyil, lakin beynəlxalq vəziyyətin pisləşməsi kontekstində Rusiya problemin həllində maraqlı olmadığı, süründürmənin tərəfdarı olduğu barədə ittihamlardan artıq bezdi, - deyə baş nazir yazır.
Baş nazir həmçinin hesab edir ki, danışıqlar prosesi illərində Qarabağın ondan tədricən sıxışdırılması baş verib və hakimiyyətə gəldikdən sonra Qarabağ rəhbərliyinin gündəmə gətirilməsi məsələsini geri qaytarmağa çalışıb. Paşinyan danışıqları Ermənistan üçün ziyanlı olan ərazilərin geri qaytarılması ilə bağlı ibtidai məntiqdən çıxarmaq üçün də cəhd də edib. Lakin məlum olub ki, 2016-cı ildən bəri hərəkət edən qatar dayandırıla bilməz, - deyə o qeyd edir.
"İndi bir çoxları bu qatarın rusiyapərəst addımların və rusiyapərəst siyasətlərin köməyi ilə dayandırıla biləcəyini söyləyirlər və guya hökumətimiz bunun əksini edirdi. Ancaq gerçəklik tamamilə fərqlidir. Çoxları Ermənistandan Suriyaya humanitar missiya göndərmək kimi dönüş nöqtələrini görmürlər.", - deyə hökumət başçısı bəyan edir.
Paşinyan bu qatarın necə dayandırılacağını soruşurr. Və özü də cavab verir - heç bir şey qarşılığında ərazilərin təslim olması ilə.
"İndi isə geriyə baxaraq bunun Ermənistanın indikindən daha yaxşısına malik olduğunu söyləyə bilərik, ancaq 1997, 2004, 2011 və 2016-cı illərdə eyni şeyi əldə etmək olardı. Bu, 2020-ci ildə də edilə bilərdi, amma özümüzü bu cür yanaşmanın düzgünlüyünə necə inandırardıq? Məğlub olaraq? Əlbəttə, bu ehtimal olub", deyə o yazır.
Ancaq eyni zamanda Tavuşdakı İyul döyüşləri vəziyyətin qiymətləndirilməsinə ciddi təsir etdi. Paşinyana görə Tavuşdakı gərginləşmə və sonrakı Qarabağ müharibəsi miqyası müqayisəedilməz olsa da, eyni zamanda iyul ayında Azərbaycanın elit bölmələrinin və İsrail pilotsuz təyyarələrinin döyüş əməliyyatlarına qatıldığı nəzərə alınmalıdır. Erməni ordusu nəinki döyüşdü, həm də birbaşa döyüş meydanında itkilər vermədi - ölən erməni hərbçilər Azərbaycan zərbəsi zamanı arxa cəbhədə idilər.
"Əlbəttə ki, iyul hadisələri bu cəhətdən mənfi rol oynadı ki, Azərbaycan təkbaşına uğur qazana bilməyəcəyini anlayaraq, Türkiyəni və Suriyalı yaraqlıları cəlb etməyə qərar verdi. Məhz burada bizim həlledici məqam olan birtərəfli güzəştlərə dair qərar verməyimiz lazım idi,"- deyə o qeyd edir.
